مجله خبری تشریفات

تراس مجلل و زیبای آرامگاه روحانی احمد جامی با طول تشریفات مشهد تقریبی ۲۸ متر ازدیدگاه هنری و تزیینات معماری برای هر بیننده ای تحسین برانگیز میباشد. این نصیب ازمجموعه که در قبال گنبدخانه تحت عنوان نقطه مرکزی این جای میباشد، از صلابت خاصی برخوردار‌است.
آنچه حال در بالاترین نقطه حیاط مشاهده میشود، دو گلدسته یا این که مأذنه خرد به طول تقریبی ۵ متر میباشد که بنای آن را به فردی به اسم «روضه خوان اسمعیل خان مستوفی الممالک» مستوفی مجموع کابل و قندهار مقارن با حکمرانی نادرشاه افشار نسبت میدهند.
این گلدسته ها که بیشتر ساختار آن به گنبد خارجی میباشد به طور شش ضلعی درست شده و هرضلع آن منظره وسیعی به دور و بر دارااست.
حیاط رفیع مزار روحانی احمد جامی با صلابت خاص خویش دارنده تزئینات کاشی کاری معرق و پررنگ، مقرنس‌، قطاربندی و کاربندی میباشد که با نحوه ای هنرمندانه در معماری آن انجام گردیده است.
کاشیکاری های فعلی تراس، کاشیکاری معرق عصر صفوی میباشد که تک تک نمای حیاط، از اسپر و پیشانی تا تحت قوس را در بر گرفته و با نقوس هندسی، حیوانی، گیاهی وکتیبه های ثلث به رنگهای سپید، آبی‌رنگ، فیروزه ای، لاجوردی،‌ سبز پر‌نور و قهوه ای پر‌نور پوشیده گردیده است.

گلشن باغ در انتهای شرقی خیابان باغ طبس تشریفات مشهد واقع گردیده‌است.

تاریخچه گلشن باغ
گلشن باغ طبس به وسیله میرحسن خان، سو‌مین قاضی طبس، از سلسله خوانینی که توسط نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، تاسیس شوید و یک کدام از زیباترین گلشن های کشور ایران میباشد.

در وقفنامه ای که در سال ۱۲۱۸ هـ ق تهیه و تنظیم گردیده‌است، میرحسن خان، این گلشن و املاک متعددی را وقف اولاد و کارها خیریه کرده است. میرزاخان لرخان اعتصام الملک که در تاریخ ۱۲۹۴ هـ ق از طبس بازدید کرده مسئله ساختن گلشن بوسیله میرحسن خان را بیان کرده است.

معماری گلشن باغ
گلشن باغ دارنده برنامه ای میباشد که به احتمال زیاد در یک نخلستان پیاده گردیده‌است.
ارتفاع گلشن باغ از در ورودی تا انتهای مبنا ورودی ۲۶۶ متر و در دو طرف جلوی گلشن ۲۹۲ متر و پهنای گلشن ۲۶۰ متر میباشد.
مساحت گلشن در حدود ۷۴۴۳۸ متر مربع میباشد.
پیاده سازی گلشن باغ طبس مربع صورت و دارنده تقسیمات هندسی در یک جهت با اضلاع حصار خویش میباشد.

در برگزاری مراسم ختم، نکات مهمی وجود دارااست تشریفات مشهد که بایستی به آن ها دقت کرد. این نکات عبارتند از: ادای احترام به خانواده متوفی: در برگزاری مراسم ختم، معمولا اقوام مرتبه اولیه متوفی در جلوی مراسم یا این که مسجد می ایستند و اشخاص به آن‌ها در هنگام ورود و خروج اعلام مصیبت می نمایند.
اعتنا به میزان دارایی خانواده متوفی: در برگزاری مراسم ختم، می بایست به میزان دارایی خانواده متوفی دقت کرد. برگزاری مراسم ختم باشکوه و پرهزینه ممکن میباشد برای خانواده متوفی که در حزن حیف کردن عزیزشان میباشند، مشقت بار باشد.

رعایت بهداشت و پروتکل های بهداشتی: در برگزاری مراسم ختم، می بایست بهداشت را رعایت کرد. این فعالیت با رعایت نکات بهداشتی مانند شستن دست‌ها و به کار گیری از ماسک جاری ساختن می شود.

آگهی جای برگزاری مراسم
بعداز اتمام مراسم مراسم‌تدفین، عالی میباشد سریعا با مسجد متبوع جهت برگزاری مراسم هماهنگی های مایحتاج را اجرا دهید تا در شکل قابلیت برگزاری مراسم به دوستان و آشنایان استحضار دهید. اینکار را می‌توانید از روش تشریفات پردیس در وقتی کوتاه در شهر مشهد اعمال دهید.

تنظیم و فراهم کردن خوراک
با دقت به اینکه مراسمات دفن صبح تا ظهر اجرا می گردد، عالی میباشد تدارک پذیرایی ناهار میهمان های حاضر در مراسم ختم را ملاحظه کنید، پذیرایی ناهار می‌تواند در خانه متوفی یا این که رستوران صورت بپذیرد.

گلشن خان شوشتر با مساحتی نزدیک به ۲۶۰۰ متر مربع تشریفات مشهد در بالا دسته ای یکدست و متصل را تشکیل می داده البته در زمان های آتی و به جهت تخریب و فرسایش نصیب میانی گلشن ناشی از جریان رودخانه، به دو نصیب شرقی و غربی و یا این که در اصطلاح بالا و تحت تفکیک گردیده‌است.
در گلشن خان شوشتر عمارت رمز در مکان خویش را به یک ساباط شهری داده میباشد و این ساباط نقش واسط فی مابین فضای بیرونی و درونی گلشن را جاری ساختن می نماید.
نظام معماری گلشن به سیرتکامل ایی میباشد که ورود به گلشن از پهنا گلشن و از ضلع شمالی، از روش ساباط ورودی، در انتهای یک گذر شهری جاری ساختن می پذیرد.
گلشن خان شوشتر به صورت چشمگیری زیر خیس از منازل مسکونی کناره بافت در کنار رودخانه استقرار یافته میباشد از همین رو دسترسی به ساباط در امتداد مسیری پله‌پله شکل میگیرد که خلال هدایت فرد به ورودی گلشن، اختلاف سطح تولید گردیده را نیز حل می کند.
این ساباط دارنده بها معماری ویژه ای ست و در دو طبقه اعمال گردیده است.
در پایین این ساباط دری وجود داراست که به یک گرمابه منتهی میشود که در پیشین بخشی از آن بعنوان زورخانه نیز گزینه استعمال قرار می گرفته میباشد.
ضمن این گلشن خان شوشتر جایگاهی برای نشستن و دیدبانی یا این که رسیدگی بر عبور و مرور به گلشن یا این که خزینه به شمار می آمده میباشد.
همینطور گفته می گردد که در پیشین از فضای طبقه بالای این ساباط بعنوان مسجدی خرد استعمال می شـده اسـت. وجود این ساباط در ورودی گلشن روئت کرد را به منظر رودخانه گرگر و باطن گلشن تا حدی محـدود می کند بطوریکه قبل از وصال و عبور از ساباط قابلیت مشاهده گلشن نیست.
گلشن خان شوشتر در سمت شمال به بدنه ای صخره ای منتهی می‌شود که بر فراز آن منازل مسکونی تاریخی وجود دارا‌هستند.
در ضلع شرقی حصـار بـاغ از نوع دیواره خشتی و در جنوب و ضلع غربی به طور پرچین میباشد.
خلاف سیاق معمول، کوشک گلشن خان یا این که عمارت سلطان نشین در فارغ مبنا اساسی گلشن، در قسمت شمالی محدوده گلشن و در ارتفاعی فراتر در کنار گرمابه و بافت مسکونی مشرف به گلشن تاسیس شده است.
این کوشک که اکنون تخریب شد‌ه‌است و فقط بقایایی از آن مانده میباشد، به جهت واقع شدن در ارتفاعی فراتر از خویش گلشن و در جوار بافت مسکونی، رابطه و دسترسی بی واسطه از آن بـه گلشن نیست و فقط رابطه بصری از کوشک به گلشن قابلیت و امکان پذیر میباشد.
به همین برهان کوشک در گلشن خان شوشتر بیشتر دارنده عملکردی شبیه نظرگاه میباشد که مشاهده و سود بصری بردن از گلشن و دور و اطراف دور و اطراف آن را برای فرد آماده می کند که از این نقطه حیث بسیار شبیه همت کوشک گلشن تخت های اهل ایران میباشد.

بعد از برگزاری مراسم آری برون و آری بیان کردن تشریفات مشهد عروس خانم، دفعه به برگزاری مراسم عقد می رسد. این مراسم بسته به ذوق وسلیقه و حیث خانواده عروس در خانه، سالن و یا این که محضر وصلت شکل خواهد گرفت. قابل ذکر میباشد تک تک هزینه مراسم عقد بر ذمه خانواده عروس است.

وقتی که خطبه عقد به وسیله عاقد سرازیر شد دختر و پسر بهم محرم گردیده و تا فرصت رفتن به منزل خویش میتوانند باهم رفت و آمد کرده و با روحیات هم بیشتر آشنا شوند. در مسافت دربین عقد و عروسی معمولا در اعیاد و مناسبت‌های متعدد، خانواده داماد به منزل عروس رفته و هر دو خانواده برای طرف مقابل هدایایی خواهند گرفت. برای استحضار از لیست شغل های مراسم عقد کافی میباشد اینجا کلیک نمائید.

امضای عقد طومار
یکی‌از آداب و رسوم عروسی اهل ایران، برگزاری مراسم عقد در دفترخانه به وسیله عاقد فقاهتی میباشد. این مراسم با حضور اعضای سکو یک عروس و داماد و دوستان صمیمی هر کدام با تشریفات خاصی برگزار شود. درین مراسم بایستی دستکم ۲ شاهد عاقل و بالغ در محضر حضور داشته باشند تا خطبه عقد روان خواهد شد.

سفره عقد
سفره عقد از المان‌های اساسی عروسی اهل ایران میباشد. درین مراسم عروس و داماد بالای سفره مقابل آینه و شمعدان نشسته و اقلامی از قبیل شاخه نبات، عسل، نان، پنیر، سبزی و میوه به صفحه ارایی سفره یاری خواهد کرد. قند سابیدن از مراسم سفره عقد بوده که به وسیله اشخاص مجاورت عروس و داماد شکل خواهد گرفت.

مراسم پاگشای عروس
یک کدام از آئین‌هایی که از دیرباز تاکنون در عروسی اهل ایران پا برجا باقی مانده میباشد پاگشای عروس و داماد میباشد. به‌این صورت که بعد از برگزاری مراسم عروسی، قوم و قبیله عروس و داماد به دفعه آن‌ها‌را به منزل خویش دعوت کرده و با دادن هدایایی از آنان استقبال خواهند کرد. این شغل سبب ساز رفت و آمد عروس و داماد با اقوام و کمپانی در شغل‌های اجتماعی گردد.

این که برای ساخت و ساز حالت خوب اقلیمی ، در اکثر تشریفات مشهد اوقات يتاها ، جهت گیری ساختمان شایان توجه بوده میباشد
ساختمان ها برای تقابل با وضعیت اقلیمی داخل گرا گردیده اند
جهت گیری ساختمان
یک کدام از تأثیر گذار ترین مسائل در بهبود وضعیت در اقلیم گرم و کم آب، جهت گیری ساختمان نسبت به شمال و جنوب بوده که مستقیما بر جهت گیری ایوان های مرکزی فعالیت می کردند.

فرهنگ وتمدن : از سایر دست اندرکاران اثر گذار تمدن روان در بافت های سنتی بوده میباشد.ایوان منزل کهن اهل ایران به صورت مرکزی جزء موادتشکیل دهنده پیروز در اکثر شهرهای مسلمین بوده میباشد . بازرسی شهرهای تاریخی مسلمان‌ها نشانه میدهد علیرغم این که‌این شهرها غاليا در بخشها گرم و کم آب قرار داشتند نظام دهی و تکوین آنها در جهت تولید هماهنگی و تعادل در میان فضا مصنوع ، طبیعت و نیازهای بشر بوده میباشد.

سعی مسلمانها با فایده گیری از ضوابط طبیعی و آشنایی ویژگیهای عنصرها طبیعی در تولید اطراف شهری هماهنگ ، متعادل و قابل زیست بشر بوده میباشد . وجود یک فضای گشوده حياطه مربوط به منزل ، امری چیره در شهرهای عصر اسلامی بوده میباشد.

دکوراسیون فضایی ایوان منزل سابق اهل ایران به صورت مرکزی
همانگونه که اشاره شد گاه دو یا این که یکسری ایوان مرکزی در منزل های مسکونی مشاهده می شود. در منزل های بلندمرتبه با دو ایوان مرکزی ، تراس داخلی که بزرگتر بوده، اندرونی نامیده گردیده‌است و برای اسکان محارم اعضای خانواده و نزدیکان جايگاه اولیه در حیث گرفته می گردیده‌است.

ایوان دوم که معمولا خرد خیس از اولین بوده میباشد، به تایید میهمان های مرد تخصیص داشته میباشد.

دربین دو ایوان هم یک اتاق بسیار تبارک وجود داشته که به جهت رابطه با هر دو ایوان به آن تراس دو رو گفته می شد‌ه‌است. تراس در معماری اهل ایران افزون بر ساخت و ساز وحدت در بین موادتشکیل دهنده نوعی رابطه پیمایشی میان آنان ساخت می نماید ، این رابطه با از ورودی ساختمان به مقصد دیگر فضاهای دور از هم شکل می‌گیرد.

با استقرار محوطه مهم تابستانی و زمستانی در جناح های گوناگون رابطه دهنده قسمت های اساسی منزل است ، تولید یک فضای راز سیزد خرم با آبگینه آب در صورت های گوناگون آن و به کارگیری از ایوان منزل دیرین اهل ایران تحت عنوان منظری خوشگل برای ساکنان باطن اتاق ها با فضاهایی زیرا سالن ، صفه و نشیمن گاهی برای موادتشکیل دهنده و غروب تفدیده بخش ها گرم و کم آب و کویری ، از سایر مورد ها استعمال ایوان است.

اما می بایست دقت داشت در منزل های شهرهای متفاوت مثل يزد ، شیراز ، اصفهان ، کاشان و کرمان تراس به طور باغی خرد کار می نموده است، یکی خصوصیت های فضای گشوده مسکونی ، نظم هندسی و سود گیری از انواع بی آلایش ، مأنوس ، متوازن و خوانا میباشد ، تا محیطی آهسته برای معاش ساکنین مهیا آورد.

بقاع و زيارتگاه شاهزاده ابوالقاسم دارای تشریفات مشهد شهرت به زيارت نوباوه، در دهستان سرخ قلعه شهرستان قلعه ثروت در مسير قلعه ثروت به كهنوج واقع شد‌ه‌است. این امامزاده را می اقتدار فقط امامزاده دارای اعتبار جنوب کرمان دانست و از شاخص ترین جای های توریسم شهرستان قلعه ثروت میباشد که به جهت داشتن تجهیزات رفاهی از قبیل پارک بازی خردسال ها، کشتارگاه زبح دام، آلاچیق های سنتی و درخت کاری های محیط گزینه اعتنا قراردارد و زائران متعددی از محیط مخصوصا در تعطیلات عید باستانی به آن مسافرت می نمایند. زائرین معمولا از شهرستان های قلعه ‌ثروت، کهنوج، رودبار، منوجان، فاریاب، جیرفت و استان‌ های اهل یک محل مثل هرمزگان و سیستان و بلوچستان راهی این امامزاده می‌شوند.

روستای زیارت ‌نوباوه به عبارتی ‌سیرتکامل که از اسم آن پیداست امانتدار پیکر شاهزاده ابوالقاسم مشهور به حضرت نوباوه و فقط امامزاده دارای اعتبار جنوب کرمان میباشد. شخصیت مدفون در‌این مقبره را امامزاده قاسم بن ادب بن امام موسی کاظم (علیه السلام) معرفی می نمایند، بعید وجود ندارد که او یکی‌از نوادگان سید علی بن ابراهیم بن محمد بن امام موسی الکاظم (علیه السلام) مدفون در سیرجان باشد که اعقاب وی در جیرفت، بافت، بردسیر، زرند و رفسنجان متفرق بوده اند. محیطی عظیم و بارگاهی کبیر دارااست که گنبدش از بدور پیداست، زائران در بیشتر روزهای هفته برای زیارت بدین بقاع می‌آیند البته شب های آدینه استقبال بیشتری از آن می‌شود، در روزها محرم بویژه روز عاشورا بسیار گزینه دقت قرار میگیرد. این جای روزمره پذیرای خیل متعددی از هم محلی و طرفداران و اهل بیت (ع) در شهرستان قلعه‌ ثروت، کهنوج، رودبارجنوب، منوجان، فاریاب، جیرفت و استان‌های همجوار نظیر هرمزگان و سیستان و بلوچستان میباشد که در تعطیلات انتها هفته و اعیاد و مناسبت ‌های فقهی و مذهبی به باعث باور خاصی که بدین امامزاده دارا هستند به‌این جای معنوی مراجعه می ‌نمایند. این جای مزار تنی چند از شهیدان والامقام پشتیبانی مقدس و محل دفن اکثری از مرده ها این حیطه میباشد.

در طریق ایجاد کرد آن‌ها، معمولا در ناحیه تشریفات مشهد جابجایی مکعب اساس به قاعدة مدور سقف ، حجمی با قاعده هشت ضلعی پیدا میکنند. اصراری که معماران سابق در اثبات نگاه داشتن صورت مربع اساس و دایره گنبد در اکثری از بناها داشته اند و تلاشهای فراوانی که در تبدیل این دو به یکدیگر اجرا داده اند و اهمیتی که در‌این بخش گنبدخانه ، حوزه‌ تبدیل مربع شالوده به دایره، حس میشود بعضی از دانشمندان را بر آن داشته که برای این تبدیل اهمیتی نمادین قایل شوند.

اینان در ثابت حیث خویش متن ها سابق را به کمک گرفته اند ؛ به این دلیل‌که از بعضا از این متن‌ها می قدرت سود گرفت که دایره ، افضل گونه های ، تمثیل آسمانها و افلای و همین طور کمال و بساطت و ازلیت و ابدیت آن‌ها و راز زیبایی رفیعتر میباشد ؛ و مربع تشان زمین و دانا کون و خرابی راز ارکان اربعه و تمثیل دنیای خاکی و پلشت و از هیمن جا راز تبدیل مربع به دایره معنایی عمیق می‌یابد.

این تبدیل در حقیقیت سر دگرگونی و بزرگ تلقی گشته میباشد ؛ عروجی از دنیای خاک به افلای و از ملک به ملکوت از آنچه فانی و بدون نور و تغییرپذیر میباشد به آنچه باقی و اثبات و بدور از تحول و پر‌نور و رخشنده میباشد.

بنای امامزاده اسحاق دارنده بقاع ای ساختمان تشریفات مشهد بلند مانند میباشد و مدل ساختمان آن مانند بناهای بعدازظهر سلجوقیان در نصفه قرن هفتم هجری قمری میباشد که در بعد از ظهر صفویه نقشه گنبد به طور کنونی در آمده و درگاههای آن تنگ و کوتاه میباشد . عنایت این سازه به انگیزه آجرها و کاشیهای فیروزه ای روی بقعه میباشد که دارنده خطوط بسیار قشنگ میباشد. در بین این مقبره ضریحی میباشد چوبی و مشبک و باطن آن مرقدی میباشد از ۵ جهت تر و تمیز به کاشی های خشتی مربع مستطیل که دارنده قیمت تاریخی میباشد.

ورودی اساسی به سازه از روش یک حیاط بسیار بلند و رفیع قابلیت و امکان‌پذیر میباشد که در ضلع شمالی دارنده تعدادی حجره ‌میباشد که خالق ، این سازه را با مقداری چرخش در جهت شمالی جنوبی تاسیس کرده ‌میباشد . در تراس شمالی که مطرح ترین تراس میباشد کاشیهای هشت گوش فیروزه‌ای خشتی سه سانتیمتری نقش بسته گردیده ‌میباشد و کتیبه مو جود در‌این حیاط زیبایی این بقاع را دو چندان کرده ‌میباشد . گنبد منزل نیز که بر روی پلان مربع درست شده‌ میباشد با صورت و ظواهر قشنگ به طور قوس عرقچین درآمده ‌میباشد که‌این گنبد جزء گنبدهای عصر صفویه میباشد . در راءس گنبد واژه جلاله “الله” و در نزدیکی آن ، طرح‌های گیاهی نقش گردیده‌ میباشد ، لوح روی قبر ، ۱۲ کاشی با مورد لاجوردی میباشد که به خط ثلث روی آن نام صاحب و مالک قبر را نوشته‌اند .

حیاط شرقی که روی آن با گچ پوشانیده گردیده ‌میباشد با ترسیم بندی در دو کناره سازه تاسیس گردیده ‌میباشد . تراس مرکزی نیز دارنده ۱۴ رواق میباشد که از روش شمال به آن خط مش داراست . در بین مقبره امامزاده ضریحی چوبی و مشبک قرار داشته ‌میباشد (اکنون بارگاه نو جایگزین بارگاه دیرین گردیده ‌میباشد) . نسب امامزاده سید اسحاق با سه واسطه به موسی کاظم میرسد . این امامزاده در اولِ جاده ساوه – قم در ضلع شرقی میدان سرداران ساوه قراردارد .

بنای این امامزاده در شرق ساوه در اولِ جاده آسفالته ساوه به قم جای دارد. در‌این امامزاده پاد شاه سید اسحاق از نوادگان امام موسی کاظم (ع) مدفون میباشد. بنای فوق دارنده بقاع ای ساختمان بلند مانند میباشد و مدل ساختمان آن مانند بناهای بعد از ظهر سلجوقیان در نصفه قرن هفتم میباشد و در بعدازظهر صفویه نقشه گنبد به طور کنونی در آمده و قاعده گنبد از درون و بیرون برجی و درگاه های آن تنگ و کوتاه میباشد.

از امیرمؤمنان، علی(ع) نقل شد‌ه‌است:

«مسجد ابن ظفر مسجد با برکتی میباشد. به خداوند تشریفات مشهد قول در طبقه ای از طبقات بالای این مسجد (در افق) سنگی بسیار تبارک و سبز رنگ میباشد که معبود هیچ پیامبری را مبعوث نکرده؛ مگر اینکه تصویری از چهرة آن نبی بر روی آن سنگ نقش بسته و این مسجد، همان مسجد سهله می‌باشد.»

در قصه دیگری امام صادق(ع) از ابوحمزة ثمالی دربارة عمویشان، زید پرسیدند:

«آیا عمویم زید را در شبی که از شهر خارج شد، ملاقات کردی؟» ابوحمزه پاسخ اعطا کرد: بله. امام(ع) پرسیدند: آیا در مسجد «سُهَیل» نماز خواند؟ ابوحمزه عرض کرد: مسجد سُهَیل کجاست؟ آیا مرادتان همان مسجد سهله می‌باشد؟ امام(ع) فرمود:

«بله؛ در حالتی که زید دو رکعت نماز در مسجد سهله خوانده بود و از خداوند حفاظت می خواست، آفریدگار اورا همواره در حفاظت خویش نگهداری کرده بود.»

علما و مسجد سهله

علمای بلندمرتبه، پیوسته ما را بر مداومت بر زیارت مسجد سهله و نماز تلاوت در آن تشویق کرده اند. فقیه بزرگ شیعه، روضه خوان طوسی در کتاب خویش می‌گوید:

شایسته نیست که نمازهای یومیّة واجب، جز در مسجد انجام شود. (مانند اینکه) کسی گذرش به «مسجد سهله» می افتد و در آن نماز می خواند، مستحبّ است که در وقت بین دو نماز مغرب و عشاء در مسجد حضور داشته باشد.»

سیّد بن طاووس شب های چهارشنبه به زیارت مسجد سهله می‌رفت و می اذعان کرد:

اگر خواستی به مسجد سهله بروی، در وقت میان نماز مغرب و عشاء در شب چهارشنبه برو که این وقت از سایر زمان ها فضیلت بیشتری دارد.

بعضا از علما مانند آیت الله روضه خوان جعفر کاشف الغطاء برای دفع بلا به مسجد سهله دفاع می آوردند. خود او می گوید:

در سالی که طاعون آمد، من به یار و همدم چهل نفر به مسجد سهله دفاع بردیم و ظاهراً همة اهالی شهر (به جز چندین نفری که در مسجد سهله بودند)، به منجر بیماری طاعون فوت کردند و بعد از برطرف شدن این بیماری کسی باقی نمانده بود.