مسجد در جمهوری اسلامی ایران به مکانی اطلاق تشریفات مشهد میگردد که مسلمان ها در آن مهم ترین عبادات خودشان را به مکان میاورند. ولی این کلمه در معنای محل سجده میباشد، مسجد کانون تجلی نام و نشان معنوی مسلمانها و مرجع و هواخواهی توکل آنها، از مجال صدر اسلام بوده میباشد. مساجد اهل ایران مهمترین عنصر شهری معماری و راءس تبلور بهتر ترین گونه های، نوآوری، سلیقه، و ذوق وسلیقه معماران مسلمان بوده میباشد.
مسجد در کشور ایران تحت عنوان عبادتگاه رهروان اسلام در طی اعصار از دگرگونی و پویایی خاصی در کالبد و محتوی منتفع بوده میباشد. این دستور از طرفی ریشه در شم پرستش جان دار در فطرت آدمی داشته، از جنبه دیگر احساس زیبایی دوستی را با خویش همپا نموده است. تجلی زیبایی دوستی در هنر نمایی بشر ها بروز کرده و این خویش در سرویس شم کار کشته پرستش، ادله پرداختن به گران بها ترین تجلیات هنر در عبادتگاه بوده میباشد.
مسجد تاریخی و مساجد جامع به صورت انقطاع، بنای مذهبی مهم اسلامی میباشد که والاترین کارکرد آن، عبادت جمعی میباشد. مسجد اهل ایران تحت عنوان کانون عبادی، اجتماعی و فرهنگی ، نام و نشان دیرپایی داراست که هیچوقت نمی تواند از ساختار اجتماعی و شهری آن مستقل گردد. سلسله مراتب هیبت و نوع مساجد کشورایران از پیوستگی کالبدی طلاق ناپذیری برخوردارند.
نقطع ی عطف اعتلا و شکوفایی هنر معماری اهل ایران اسلامی را میتوان در ایجاد کرد مسجد در کشورایران کاوش کرد. مساجد اهل ایران جامع اکثر اوقات، عمری زمانبر داشته و تحولات فراوانی به خویش چشم میباشد. مسجد اهل ایران هر روز رنگی جدید پذیرفته اند و از هر زمان یادگاری داراهستند. به همین عامل، کمتر مسجد کاملی یافته می گردد که فقط وابسته به یک عصر تاریخی باشد.
با بسط اسلام در کشور ایران در سده های در آغاز در اکثری از شهرها روستاها مسجد های چندی ساخته شد، در واقع الگوی بنیادی مسجد در کشور ایران به عبارتی مسجد رسول اسلام(ص) بود که به دست وی در مدینه ساخته شد.
مساجد جمهوری اسلامی ایران با شبستان ستوندار، گرداگرد تراس مرکزی که شبستان رو به قبله آن بزرگتر بود. مانند مسجد جمعه فهرج، نایین اصفهان، تاریخانه دامغان، بعد از آن در نحوه رازی و در زمانه سلجوقیان مسجد ها به طرز ی چهار ایوانی ساخته شدند برخی مساجد شبستانی نیز به چهار ایوانی دگرگون شدند .
اندام های بنیادی مسجد اهل ایران در مهرازی کشورایران نیز از آن پس منزلت خویش را یافتند: گنبد منزل، ایوانی در پشت آن، تراس در آیگاه، شبستان ردیف دار، گلدسته، میانسرا و … این اندام ها جدید پدید نیامده بودند و هر مورد پیشنه کهنی در مهرازی قبل از اسلام داشتند با این همگی گرد داخل شدن وسازمان دهی آن ها گرد اگرد یک میانسرا انجنان که تمامی ی اندام ها رو به سوی قبله داشته باشند، آفرینشی در مهرازی می بایست بشمار آید. در راههای بعداز آن، آذری و اصفهانی در اندام های مسجد اهل ایران تحول چندان پدید نیامد، گرچه آرایه های جدید ای بدان افزوده شد.
مسجد در جمهوری اسلامی ایران به مکانی اطلاق تشریفات مشهد میگردد که مسلمان ها در آن مهم ترین عبادات خودشان را به مکان میاورند. ولی این کلمه در معنای محل سجده میباشد، مسجد کانون تجلی نام و نشان معنوی مسلمانها و مرجع و هواخواهی توکل آنها، از مجال صدر اسلام بوده میباشد. مساجد اهل ایران مهمترین عنصر شهری معماری و راءس تبلور بهتر ترین گونه های، نوآوری، سلیقه، و ذوق وسلیقه معماران مسلمان بوده میباشد.
مسجد در کشور ایران تحت عنوان عبادتگاه رهروان اسلام در طی اعصار از دگرگونی و پویایی خاصی در کالبد و محتوی منتفع بوده میباشد. این دستور از طرفی ریشه در شم پرستش جان دار در فطرت آدمی داشته، از جنبه دیگر احساس زیبایی دوستی را با خویش همپا نموده است. تجلی زیبایی دوستی در هنر نمایی بشر ها بروز کرده و این خویش در سرویس شم کار کشته پرستش، ادله پرداختن به گران بها ترین تجلیات هنر در عبادتگاه بوده میباشد.
مسجد تاریخی و مساجد جامع به صورت انقطاع، بنای مذهبی مهم اسلامی میباشد که والاترین کارکرد آن، عبادت جمعی میباشد. مسجد اهل ایران تحت عنوان کانون عبادی، اجتماعی و فرهنگی ، نام و نشان دیرپایی داراست که هیچوقت نمی تواند از ساختار اجتماعی و شهری آن مستقل گردد. سلسله مراتب هیبت و نوع مساجد کشورایران از پیوستگی کالبدی طلاق ناپذیری برخوردارند.
نقطع ی عطف اعتلا و شکوفایی هنر معماری اهل ایران اسلامی را میتوان در ایجاد کرد مسجد در کشورایران کاوش کرد. مساجد اهل ایران جامع اکثر اوقات، عمری زمانبر داشته و تحولات فراوانی به خویش چشم میباشد. مسجد اهل ایران هر روز رنگی جدید پذیرفته اند و از هر زمان یادگاری داراهستند. به همین عامل، کمتر مسجد کاملی یافته می گردد که فقط وابسته به یک عصر تاریخی باشد.
با بسط اسلام در کشور ایران در سده های در آغاز در اکثری از شهرها روستاها مسجد های چندی ساخته شد، در واقع الگوی بنیادی مسجد در کشور ایران به عبارتی مسجد رسول اسلام(ص) بود که به دست وی در مدینه ساخته شد.
مساجد جمهوری اسلامی ایران با شبستان ستوندار، گرداگرد تراس مرکزی که شبستان رو به قبله آن بزرگتر بود. مانند مسجد جمعه فهرج، نایین اصفهان، تاریخانه دامغان، بعد از آن در نحوه رازی و در زمانه سلجوقیان مسجد ها به طرز ی چهار ایوانی ساخته شدند برخی مساجد شبستانی نیز به چهار ایوانی دگرگون شدند .
اندام های بنیادی مسجد اهل ایران در مهرازی کشورایران نیز از آن پس منزلت خویش را یافتند: گنبد منزل، ایوانی در پشت آن، تراس در آیگاه، شبستان ردیف دار، گلدسته، میانسرا و … این اندام ها جدید پدید نیامده بودند و هر مورد پیشنه کهنی در مهرازی قبل از اسلام داشتند با این همگی گرد داخل شدن وسازمان دهی آن ها گرد اگرد یک میانسرا انجنان که تمامی ی اندام ها رو به سوی قبله داشته باشند، آفرینشی در مهرازی می بایست بشمار آید. در راههای بعداز آن، آذری و اصفهانی در اندام های مسجد اهل ایران تحول چندان پدید نیامد، گرچه آرایه های جدید ای بدان افزوده شد.